Sztuczne światło nocą między zagrożeniem a rozwojem

Stały URI zbioruhttp://hdl.handle.net/11652/4574

WSTĘP (by Przemysław Tabaka)

"...Głównym celem niniejszej monografii jest prezentacja wyników badań oraz studiów literaturowych poświęconych problematyce zanieczyszczenia światłem. Praca jest wynikiem doświadczenia zawodowego i efektów pracy naukowej autorów z różnych dziedzin nauki i techniki, takich jak: biologia roślin i zwierząt, technika świetlna, astronomia, nauki prawne, astroturystyka, architektura i urbanistyka. Cechą charakterystyczną monografii jest szerokie, interdyscyplinarne spojrzenie na oddziaływanie sztucznego światła na otoczenie. Cenną pomocą, którą zamieszczono w monografii, jest także poruszenie zagadnienia pomiarów zanieczyszczenia światłem..."



SPIS TREŚCI
1. „Gdzie ciemno tam przyjemno?” Skażenie światłem a sukces reprodukcyjny roślin Zych M. ........................................................................................ 7
2. Modyfikacja budowy morfologicznej liści klonu jawora i dławisza okrągłolistnego na skutek zanieczyszczenia światłem nocą Kołton A., Wojciechowska R., Czaja M. ........................................................................................ 19
3. Wpływ zanieczyszczenia światłem na fizjologię ptaków zamieszkujących miasta Skwarło-Sońta K. ........................................................................................ 35
4. Wpływ zanieczyszczenia sztucznym światłem na ptaki – podsumowanie badań Skorb K. ........................................................................................ 55
5. Rozświetlona noc, jasne zagrożenie dla przyrody – wpływ ALAN na ptaki migrujące Pilacka L., Schönberger L., Szurlej-Kielańska A. ........................................................................................ 77
6. Wpływ użytego luksomierza na wyniki pomiarów natężenia oświetlenia w kontekście zanieczyszczenia światłem Tabaka P., Wtorkiewicz J. ........................................................................................ 93
7. Studium przypadku wpływu oświetlenia parku na zanieczyszczenie światłem przy wykorzystaniu symulacji komputerowej Tabaka P., Rzezicka K. ........................................................................................ 115
8. Wertykalna zmienność jasności nocnego nieba w terenie zurbanizowanym Karpińska D., Kunz M. ........................................................................................ 139
9. Wpływ pandemii COVID-19 na zanieczyszczenie świetlne nocnego nieba Ściężor T. ........................................................................................ 161
10. Jakość nocnego nieba w obserwatoriach astronomicznych na podstawie monitoringu prowadzonego przez sieć ALPS Kołomański S., Mikołajczyk P. J., Kotysz K. Łojko P. ........................................................................................ 201
11. Rozwój sieci obserwacyjnej ALPS Mikołajczyk P. J., Kołomański S., Kotysz K., Markiewicz A., Łojko P., Wiernasz A. ........................................................................................ 221
12. Planowanie oświetlenia zewnętrznego w gminie. Aspekty prawno-administracyjne Szlachetko K. ........................................................................................ 235
13. Dark Sky Community Sopotnia Wielka – pierwsza społeczność czynnej ochrony ciemnego nieba w Polsce. Wnioski i waloryzacja działań 10 lat po modernizacji oświetlenia przestrzeni publicznej Nawalkowski P., Konior J. ........................................................................................ 247
14. Who is who w temacie zanieczyszczenia światłem sztucznym na świecie i w Polsce Zielińska-Dąbkowska K. M. ........................................................................................ 275
15. Światło i ciemność – ulotna sztuka Ziemi Giżewska J., Białas P., Wojewódka J. ........................................................................................ 295
16. Rola światła w funkcjonowaniu miasta Czaplicka Z., Czaplicka A. ........................................................................................ 315

Przeglądaj

Filtry

202216

Ustawienia

Wyniki wyszukiwania

Teraz wyświetlane 1 - 10 z 17
  • Pozycja
    Rola światła w funkcjonowaniu miasta
    (Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej, 2022) Czaplicka, Zofia; Czaplicka, Anna
    Architektura definiowana jako gra brył w świetle staje się tworem transcendentalnym, podlegającym nieustannym zmianom, wykracza poza swoją z góry zdefiniowaną formę, tworząc nieskończone możliwości odczytywania jej na nowo. Światło wpływa na postrzeganie przestrzeni miejskiej, nasze samopoczucie, poczucie bezpieczeństwa, klimat oraz kontekst danego otoczenia. Najpierw zostanie przedstawiona rola światła w historii kształtowania się miast na przestrzeni wieków z perspektywy urbanistycznej. Następnie omówiona zostanie rola światła we współczesnych miastach. Ma ono znaczenie dla funkcjonowania tkanki miejskiej; rozpoczynając od rytmu życia mieszkańców po wszelkie oryginalne przejawy kreatywności i wykorzystywania zastanego środowiska do tworzenia wystąpień o charakterze performatywnym. Projektując strukturę urbanistyczną, nie możemy kierować się jedynie aspektami ważnymi dla człowieka, ponieważ czynniki naturalne w znacznym stopniu wpływają na postrzeganie przestrzeni. Względy środowiskowe, wspólne naszemu organizmowi oraz florze i faunie, skonfrontowane ze zrównoważonym projektowaniem, nie dają nam jednoznacznego rozwiązania, jak powinniśmy kształtować oświetlenie miejskie. Pod koniec zostanie podjęta refleksja, z perspektywy architektonicznej, jakie rozwiązania byłyby właściwe w kontekstach istotnych dla tematu perspektyw – środowiskowej, urbanistycznej oraz filozoficznej.
  • Pozycja
    Światło i ciemność – ulotna sztuka Ziemi
    (Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej, 2022) Giżewska, Julia; Białas, Paweł; Wojewódka, Jerzy
    Zanieczyszczenie sztucznym światłem jest coraz bardziej zauważalnym problemem współczesnego świata. Codziennie zamieniamy noc w dzień, dzięki rozwiniętej technologii, nie zważając na drogocenny wpływ naturalnego światła, ciemności i rytmu dobowego na jakość życia niemalże wszystkich organizmów żywych. Artykuł przedstawia przykłady wpływu tego zjawiska na środowisko naturalne oraz człowieka, skalę jego oddziaływania i tempo rozwoju. Porusza także temat głównych źródeł sztucznego oświetlenia, zagłuszających nocny krajobraz oraz egzemplifikuje próby niwelowania negatywnych skutków zanieczyszczenia sztucznym światłem, podejmowane współcześnie. Przedstawiono zagraniczne formy ochrony naturalnego ciemnego nieba oraz przykłady inicjatyw podejmowane na terenie Polski. Na podstawie koncepcyjnego projektu konkursowego land artu zlokalizowanego w Izerskim Parku Ciemnego Nieba, zaprezentowano sposoby poszukiwania korelacji pomiędzy opisanymi zjawiskami a rozwiązaniami architektoniczno-przestrzennymi.
  • Pozycja
    Who is who w temacie zanieczyszczenia światłem sztucznym na świecie i w Polsce
    (Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej, 2022) Zielińska-Dąbkowska, Karolina M.
    Jak dowodzą liczne badania na temat zanieczyszczenia światłem sztucznym i jego wpływem na obserwacje astronomiczne, środowisko naturalne, w tym florę i faunę oraz ludzi, ów problem stał się istotny i od pewnego czasu angażujący naukowców oraz opinię publiczną. W niniejszej pracy, na podstawie metody wywiadu, analizy i krytyki piśmiennictwa, a także doświadczeń własnych, przebadano, jakie są najbardziej aktywne stowarzyszenia, organizacje oraz ośrodki badawcze działające w zakresie zanieczyszczenia światłem sztucznym na świecie i w Polsce, które przyczyniają się do redukcji tego szkodliwego zjawiska.
  • Pozycja
    Dark Sky Community Sopotnia Wielka – pierwsza społeczność czynnej ochrony ciemnego nieba w Polsce. Wnioski i waloryzacja działań 10 lat po modernizacji oświetlenia przestrzeni publicznej
    (Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej, 2022) Nawalkowski, Piotr; Konior, Jakub
    W 2021 roku minęło 10 lat od przeprowadzonej inwestycji w postaci modernizacji oświetlenia ulicznego pod obszar ochrony ciemnego nieba w Sopotni Wielkiej. Mimo upływu lat jest to nadal jedyna miejscowość w Polsce, gdzie świadomie dokonano kompleksowych zmian w infrastrukturze oświetleniowej, redukując zanieczyszczenie światłem. W opracowaniu poruszono waloryzację podjętych działań na przestrzeni ww. lat z udziałem wybranych projektów dotacyjnych, realizowanych przez Stowarzyszenie POLARIS – OPP. Autorzy przedstawiają podjęte czynności w korelacji z wytycznymi, jakie musi spełnić społeczność ubiegająca się o tytuł IDSC do International Dark-Sky Association w USA. Zagadnienie wykracza jednak poza opracowaną w 2021 roku aplikację o ww. tytuł, powstałą w ramach projektu przy wsparciu programu ESC Komisji Europejskiej. Wnioski dotyczą korzyści płynących z podjętych działań, a także tego, z jakimi przeciwnościami muszą się mierzyć społeczności lokalne, zainteresowane czynną ochroną ciemnego nieba.
  • Pozycja
    Planowanie oświetlenia zewnętrznego w gminie. Aspekty prawno-administracyjne
    (Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej, 2022) Szlachetko, Katarzyna
    Rozdział przedstawia problematykę prawnych uwarunkowań planowania oświetlenia zewnętrznego w gminie w znaczeniu przestrzennym oraz inwestycyjnym. Rozważania uwzględniają zasady decentralizacji władzy publicznej oraz pomocniczości, które predysponują gminę jako jednostkę odpowiedzialną za planowanie oświetlenia zewnętrznego. W rozdziale przeanalizowano akty polityki przestrzennej gminy (studium, plan miejscowy, a także uchwałę krajobrazową) pod kątem możliwości regulacji norm planowania oświetlenia zewnętrznego oraz projekt założeń i plan zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe jako akty planowania inwestycyjnego.
  • Pozycja
    Rozwój sieci obserwacyjnej ALPS
    (Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej, 2022) Mikołajczyk, Przemysław J.; Kołomański, Sylwester; Kotysz, Krzysztof; Markiewicz, Adam; Łojko, Piotr; Wiernasz, Adam
    Przedstawiamy rozwój, działanie i cele projektu ALPS. Projekt skupiony jest na monitorowaniu poziomu zanieczyszczenia światłem na terenie Polski, a w szczególności w obserwatoriach astronomicznych. W tym celu gromadzone są dane numeryczne w postaci jasności powierzchniowej nieba mierzonej w okolicach zenitu oraz wykonywane są obrazy całego nieba. Dzięki tak prowadzonym pomiarom możliwa jest ilościowa ocena stopnia degradacji nocnego nieba przez światło antropogeniczne. Powoduje ono wzrost jasności nieba, a przez to spadek jakości obserwacji, czyli badań naukowych w dziedzinie astronomii. Kontrola i ograniczanie zanieczyszczenia światłem jest więc koniecznością z punktu widzenia astronomii. Sieć stacji obserwacyjnych ALPS jest elementem, który może wesprzeć te działania.
  • Pozycja
    Jakość nocnego nieba w obserwatoriach astronomicznych na podstawie monitoringu prowadzonego przez sieć ALPS
    (Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej, 2022) Kołomański, Sylwester; Mikołajczyk, Przemysław J.; Kotysz, Krzysztof; Łojko, Piotr
    Polska jest krajem o dużym i narastającym zanieczyszczeniu światłem. Dla astronomii jakość nocnego nieba, na którą w istotny sposób wpływa zanieczyszczenie światłem, jest kluczowa dla możliwości prowadzenia badań naukowych. ALPS to sieć automatycznych stacji przeznaczonych do ciągłego monitoringu nieba. Stacje te rejestrują obrazy całego nieba oraz dokonują pomiaru jego jasności. Znajdują się one obecnie głównie w obserwatoriach astronomicznych. Głównym celem projektu jest badanie poziomu jasności nocnego nieba z uwzględnieniem warunków meteorologicznych oraz śledzenie zmian i źródeł zanieczyszczenia światłem. Na podstawie zebranych dotychczas danych ALPS określony został stopień degradacji nocnego nieba w obserwatorium astronomicznym w Białkowie, obserwatorium astronomicznym w Piwnicach i obserwatorium astronomicznym w Sopotni Wielkiej. Otrzymane wyniki pokazują, że konieczne jest pilne podjęcie działań mających na celu ochronę nocnego nieba nad obserwatoriami astronomicznymi w Polsce.
  • Pozycja
    Wpływ pandemii COVID-19 na zanieczyszczenie świetlne nocnego nieba
    (Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej, 2022) Ściężor, Tomasz
    W 2020 roku, w związku z pandemią COVID-19 i zmniejszeniem się nocnego ruchu drogowego, władze szeregu gmin w Małopolsce podjęły decyzję o wyłączaniu ulicznego oświetlenia komunalnego w godzinach nocnych. Jest to pierwszy taki przypadek, gdy przez część roku wyłączane było oświetlenie uliczne, w dodatku na dużych obszarach oraz w miastach. W ten sposób pojawiła się niezwykła sposobność wykonania analizy, jaki udział w zanieczyszczeniu światłem ma oświetlenie komunalne ulic. W tym celu wykorzystano zarówno istniejące w Krakowie i sąsiednich gminach stacje monitoringu zanieczyszczenia świetlnego, jak również dane satelitarne dotyczące wielkości radiancji pochodzącej z miejscowości, w których następowało wyłączanie oświetlenia ulicznego. Stwierdzono, że po wyłączeniu oświetlenia komunalnego jasność powierzchniowa bezchmurnego nieba zmniejszała się o około 40%. W każdej z analizowanych miejscowości stwierdzono również efekt znaczącego zmniejszenia się radiancji w efekcie wyłączenia oświetlenia ulicznego. W przypadku całkowitego wyłączania oświetlenia ulicznego w danej miejscowości wielkość ta zmniejszała się prawie o 70%.
  • Pozycja
    Wertykalna zmienność jasności nocnego nieba w terenie zurbanizowanym
    (Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej, 2022) Karpińska, Dominika; Kunz, Mieczysław
    Nadmierna ilość sztucznego światła emitowana w nocy do dolnej warstwy atmosfery stała się już codziennością krajobrazu współczesnego miasta oraz stopniowo staje się także zjawiskiem towarzyszącym obszarom położonym poza większymi skupiskami ludzkimi. Miejskie wyspy świetlne są obiektami ukierunkowanych badań prowadzonych od kilkudziesięciu lat przez naukowców reprezentujących różne specjalności. W Toruniu od kilku lat prowadzone są systematyczne badania nad zjawiskiem smogu świetlnego. Powtarzalnemu pomiarowi poddana została jasność nocnego nieba w kilkudziesięciu punktach kontrolnych, rozmieszczonych na terenie całego miasta. Kolejnym etapem badań jest pomiar zmienności jasności nocnego nieba w gradiencie pionowym. W tym celu w dwóch punktach miasta wykonywano powtarzalne pomiary na zadanych wysokościach z wykorzystaniem bezzałogowego statku powietrznego, na pokładzie którego zamontowano automatyczny miernik światła własnej konstrukcji. Uzyskane w ten sposób wyniki jasności nocnego nieba pozwoliły na określenie jej zmienności w gradiencie pionowym do wysokości 120 metrów od powierzchni gruntu, a także na przetestowanie możliwości wykorzystania bezzałogowych statków powietrznych w ukierunkowanych badaniach zjawiska zanieczyszczenia świetlnego.
  • Pozycja
    Studium przypadku wpływu oświetlenia parku na zanieczyszczenie światłem przy wykorzystaniu symulacji komputerowej
    (Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej, 2022) Tabaka, Przemysław; Rzezicka, Karolina
    W pracy zaprezentowano wyniki obliczeń symulacyjnych ilustrujących wpływ oświetlenia parkowego na emisję strumienia świetlnego w górną półprzestrzeń. Korzystając z programu komputerowego DIALux 4.13. opracowano trójwymiarowy model parku w Białkowie. Poza rozmieszczeniem alejek parkowych wraz z latarniami dodatkowo w rozważaniach uwzględniono także scenariusze, w ramach których przeanalizowano wpływ budynków oraz roślinności na wartość strumienia świetlnego wysyłanego w kierunku nieboskłonu. Na podstawie przeprowadzonych obliczeń można zauważyć znaczące zmiany natężenia oświetlenia na siatce obliczeniowej w zależności od zamodelowania infrastruktury parku. Obliczenia przeprowadzono równolegle na dwóch komputerach o różniących się mocach obliczeniowych. Uzyskane wyniki obliczeń wskazują, że poza mocą obliczeniową komputera, na czas trwania obliczeń istotny wpływ ma również uwzględnienie w modelu parku roślinności.