Pomiar redystrybucji w międzynarodowych analizach systemów emerytalnych

Abstract

Dwie podstawowe kategorie, w świetle których są oceniane współcześnie systemy emerytalne, to adekwatność dochodowa oraz efektywność, w tym stabilność finansowa. Narzędziem służącym realizacji pierwszego celu, na który składają się przede wszystkim zapobieganie ubóstwu oraz wygładzanie konsumpcji w cyklu życia jednostki, jest redystrybucja. Mimo że jest ona przez niektórych autorów uznawana za cel systemu emerytalnego [Barr, Diamond, 2006; European Commission, 2003], trudno ją traktować na równi z adekwatnością lub efektywnością. Raczej należy ją postrzegać jako bardzo istotne narzędzie, które w przypadku konieczności (w praktyce zawsze występującej) służy przede wszystkim redukcji ubóstwa wśród emerytów. Redystrybucja dokonuje się przede wszystkim poprzez wypłacanie osobom uboższym świadczeń emerytalnych wyższych w stosunku do ich wcześniejszych zarobków [Barr, Diamond, 2014, s. 36]. Celem opracowania jest zaproponowanie 1 ocena wskaźnika, który wspomagałby komparatywne analizy systemów emerytalnych wielu krajów pod kątem właśnie redystrybucji. Należy przy tym mieć na uwadze istotne ograniczenia w zakresie dostępności danych w sytuacji, gdy badaniu podlega kilkadziesiąt systemów emerytalnych. Główną ideą, jaka przyświeca proponowanemu podejściu w analizie porównawczej redystrybucji w systemach emerytalnych, jest uchwycenie ogólnych tendencji i ewentualne wskazanie tych systemów emerytalnych, które wyróżniają się na tle badanych pod względem poziomu lub kierunków redystrybucji. W dalszych badaniach te właśnie systemy można poddać bardziej dogłębnej analizie jakościowej , służącej identyfikacji stosowanych narzędzi z zakresu redystrybucji dochodów wewnątrz i między pokoleniami.