Pozabudżetowe źródła finansowania bibliotek akademickich w Polsce i innych krajach gospodarki wolnorynkowej. Wybrane przykłady i próby porównania.

Abstract

Ograniczone fundusze budżetowe w Polsce, podobnie jak i w innych krajach gospodarki wolnorynkowej spowodowały potrzebę znalezienia innych źródeł dofinansowania bibliotek akademickich. Potrzeba pozyskiwania pozabudżetowych środków finansowych stała się dla środowiska bibliotekarskiego czymś zupełnie naturalnym i oczywistym, stała się nie tylko wyrazem odpowiedzialności, ale także świadectwem zrozumienia nowej sytuacji ekonomicznej oraz próbą odnalezienia się w niej. Należy odnotować publikacje sygnalizujące problem[1] oraz praktyczne działania różnych bibliotek akademickich. Niniejszy artykuł stawia sobie za cel zaprezentowanie najbardziej popularnych sposobów pozyskiwania pozabudżetowych środków w kilku wybranych krajach i ich porównanie z warunkami polskimi. Są to z jednej strony przykłady z krajów tak rozwiniętych, jak: Wielka Brytania, Stany Zjednoczone, Kanada, z drugiej - nowego kraju Unii europejskiej - Litwy. Podstawowym sposobem pozyskiwania informacji z zagranicy były materiały dostępne w Internecie. Podstawę stanowiły roczne raporty bibliotek (annual reports), roczne raporty stowarzyszeń przyjaciół biblioteki (the friends of the library) oraz roczne raporty fundacji bibliotecznych (the library endowments). Wydaje się, że zapoznanie się z tymi informacjami, jak również skonfrontowanie ich z realiami w Polsce jest nie tylko interesujące, ale może być źródłem inspiracji do wykorzystania w naszych warunkach sprawdzonych gdzie indziej metod.