Współczesne problemy systemów emerytalnych : wybrane zagadnienia

Abstract

Szeroki zakres zainteresowań ekonomistów, finansistów, demografów, polityków społecznych oraz prawników, zajmujących się zabezpieczeniem emerytalnym, owocuje bardzo szerokim spectrum podejść w analizie współczesnych systemów emerytalnych, ich ewolucji, reform, czy też współoddziaływania z rynkami finansowymi czy też gospodarkami. Taki też charakter ma niniejsza monografia. Składa się na nią dziewiętnaście tekstów, które można by podzielić na trzy części. W pierwszej z nich, obejmującej rozdziały od pierwszego do dziesiątego, poruszane są problemy dotyczące całych systemów emerytalnych. Poszczególne teksty w tej części dotyczą kolejno pomiaru ubóstwa oraz redystrybucji w europejskich systemach emerytalnych, roli państwa w zabezpieczeniu emerytalnym, składek oraz świadczeń, oddziaływań pomiędzy systemem emerytalnym a rynkiem pracy, a także wpływu procesu starzenia się emerytów na system opieki zdrowotnej. Druga część monografii obejmuje rozdziały od jedenastego do czternastego. Przewodnim problemem poruszanym w tej grupie tekstów jest model kapitałowy/finansowy w systemie emerytalnym. Autorzy skupiają się w tej części na skutkach, jakie wywołało w polskim systemie emerytalnym ograniczenie roli II filaru i działających w jego ramach otwartych funduszy emerytalnych (OFE). Podejmują również problematykę działalności inwestycyjnej OFE po zmianach ustawowych w tym obszarze, a także czynią rozważania na temat rynku obligacji komunalnych jako obszarze działalności lokacyjnej funduszy. Część trzecia pracy obejmuje teksty od piętnastego do dziewiętnastego i dotyczy problematyki dobrowolnych planów emerytalnych. Temat ten zyskuje na znaczeniu w Polsce wobec oczekiwanych niskich stóp zastąpienia obowiązkowego systemu emerytalnego, dlatego rośnie też wśród naukowców zainteresowanie III filarem emerytalnym oraz innymi formami dobrowolnego i długoterminowego oszczędzania. Teksty w tej części monografii dotyczą znaczenia dobrowolnych funduszy emerytalnych w polskim systemie emerytalnym, ich działalności inwestycyjnej oraz jej efektów. Podjęta została również problematyka pracowniczych programów emerytalnych w aspekcie wybranych regulacji prawnych. Monografia kończy się rozdziałem poświęconym wprowadzeniu odwróconego kredytu hipotecznego w Polsce, który jest coraz częściej postrzegany jako produkt emerytalny przyszłości.A wide range of interests of economists, demographers, social politicians and lawyers dealing with pension protection, results in a very broad spectrum of approaches in the analysis of modern pension systems, their evolution, reforms, or interactions with financial markets or economies. This monograph addresses these issues. It consists of nineteen texts, which could be divided into three parts. In the first one, including chapters from the first to the tenth, it discusses the problems concerning pension system in general. The individual texts in this section cover the topics dealing with measuring poverty and redistribution of the European pension systems, the role of the state in securing pension contributions and benefits, the interaction between the pension system and the labor market, and the impact of aging retirees on the health care system. The second part of the monograph includes chapters from the eleventh to the fourteenth. The leading problem discussed in these texts is the shape of the pension system model with respect to its financial or funded character. In this section the authors focus on the consequences of limiting the role of the second pillar in the Polish pension system and, as a result, reducing the role of the open pension funds (OPFs) that operate within its framework. They also deal with the issues of OPFs investment activity after the legislative changes in this field, as well as consider the municipal bond market as an area of investment activity of the pension funds. The third part of the monograph includes texts from the fifteenth to the nineteenth and deals with the issues of voluntary pension plans. This topic is gaining importance in Poland in face of the expected low replacement rates from mandatory pension system, which is why there is a growing interest among scientists with respect to the third pillar of pension system and other forms of voluntary and long-term savings. The texts in this part of the monograph address the issues of voluntary pension funds in the Polish pension system, their investment activity and performance. Also the issue of occupational pension schemes in terms of selected legal regulations is considered. The monograph ends with a chapter devoted to the introduction of a reverse mortgage in Poland, which is seen as a pension product of the future.