Ćwiczenia rachunkowe z chemii ogólnej i nieorganicznej : praca zbiorowa. Cz. 1

Abstract

Skrypt przeznaczony jest dla studentów uczących się chemii na pierwszych latach studiów stacjonarnych i zaocznych. Stanowi on materiały pomocnicze do wykładów z chemii ogólnej i nieorganicznej. Składa się on z dwóch części. Pierwsza część, zawierająca rozdziały 1-7, obejmuje: podstawowe definicje i prawa chemiczne, obliczenia stechiometryczne i reakcje utleniania-redukcji. Druga część obejmuje elementy kinetyki i równowagę reakcji chemicznych, procesy zachodzące w roztworach wodnych m.in. równowagi kwasowo-zasadowe, równowagi w układzie ciało stałe-roztwór nasycony. Niniejszy podręcznik zawiera przykłady obliczeń, zadania rachunkowe, o zróżnicowanym poziomie trudności oraz odpowiedzi. Każdy rozdział poprzedzony jest krótkim wstępem teoretycznym, który może służyć do pogłębiania i utrwalania pojęć i zagadnień omawianych w danym rozdziale. Ponadto, załączono tabele, zawierające wybrane dane fizykochemiczne (wartości liczbowe mas atomowych podano z dokładnością czterech liczb znaczących) oraz wyselekcjonowane odnośniki literaturowe, obejmujące zagadnienia teoretyczne związane tematycznie z problematyką obliczeń rachunkowych. Ćwiczenia rachunkowe są bardzo ważną i nieodzowną formą nauczania chemii w szkołach wyższych ponieważ przyczyniają się do utrwalenia i pogłębienia wiedzy chemicznej niezbędnej do zrozumienia procesów chemicznych w przemyśle, laboratoriach chemicznych i otaczającym świecie. Umiejętność rzetelnej oceny przemian chemicznych, ich weryfikacja oraz zdolność do wiarygodnych porównań ilościowych są nieodzownymi atrybutami wykształconego chemika. Podstawowy charakter, przystępna forma opracowania przykładów i zadań oraz pewne zróżnicowanie trudności winno umożliwić korzystanie studentom nie tylko wydziałów chemicznych ale również takich, w których chemia spełnia rolę służebną lub uzupełniającą. W skrypcie użyto jednostek miar SI (z fran. Systeme Internationale ), jedynie sporadycznie zastosowano inne powszechnie stosowane jednostki, np. temperatura w °C czy ciśnienie w atm. Słownictwo chemiczne jest opracowane wg reguł zalecanych przez Międzynarodową Unię Chemii Czystej i Stosowanej IUPAC (z ang. International Union of Pure and Applied Chemistry) chociaż nie oznacza to zarazem rezygnacji z tradycyjnych i powszechnie stosowanych nazw polskich. Całkowicie zrezygnowano z używania takich pojęć jak gramorównoważnik czy stężenie normalne roztworu na rzecz mola i stężenia molowego. Nie pomijając całkowicie pojęcia wartościowości pierwiastka to jednak wiodącą rolę przypisano pojęciom bardziej ogólnym jak stopień utlenienia i elektroujemność pierwiastka. Myślą przewodnią napisania skryptu było ułatwienie studentom zaznajomienia się z problematyką chemiczną, kojarzenie zjawisk i faktów, jak również wyrobienie umiejętności wykorzystania nabytych wiadomości w praktyce i technice obliczeniowej. Poza tym mamy nadzieję, że skrypt ułatwi początkującym studentom opanowanie techniki studiowania, usprawni tok zajęć rachunkowych i laboratoryjnych oraz przyczyni się do zwiększenia wydajności procesu nauczania. Będziemy wdzięczni za wszelkie uwagi krytyczne i wnioski, które postaramy się uwzględnić w następnych wydaniach skryptu.