Mikrobiologia techniczna. T. 1, Mikroorganizmy i środowiska ich występowania

Abstract

Rosnące znaczenie mikroorganizmów w życiu i gospodarce człowieka i towarzysząca temu specjalizacja badań spowodowały wydzielenie kilku kierunków w tej dziedzinie nauki. Jednym z nich jest mikrobiologia techniczna (przemysłowa), zajmująca się opisem zjawisk wywoływanych przez mikroorganizmy podczas prowadzenia procesów przemysłowych, zarówno tradycyjnych procesów fermentacyjnych, jak i procesów biosyntezy czy biotransformacji mikrobiologicznej stosowanych w produkcji leków czy biopreparatów wykorzystywanych przez człowieka w gospodarce. Zadaniem mikrobiologii technicznej jest badanie i gromadzenie informacji o mikroorganizmach istotnych w tych procesach, i to zarówno o mikroorganizmach wprowadzonych przez człowieka w sposób świadomy, jak i o tych, które powodują zakłócenia w prawidłowym przebiegu procesów przemysłowych. Mikrobiologia techniczna obejmuje także mikrobiologię żywności oraz mikrobiologię środowisk bytowania człowieka, a więc gleby, wody i powietrza. Zajmuje się również funkcją mikroorganizmów w ochronie środowiska, to jest w „gospodarce przyrodą". Mikrobiologia techniczna wkracza więc swoimi zainteresowaniami w obszar mikrobiologii rolnej, mikrobiologii lekarskiej i mikrobiologii środowiska. Tak szeroki zakres mikrobiologii technicznej był dla Redaktorów książki dużym wyzwaniem i - nie ukrywamy - ogromną trudnością. Dobór materiału, który przedstawili Redaktorzy w tej książce, jego układ i sposób omówienia zostały podporządkowane podanej wcześniej definicji mikrobiologii technicznej. W sposób świadomy zrezygnowano z wielu informacji z zakresu mikrobiologii ogólnej, jak również z opisu przemian metabolicznych, które charakteryzują procesy życiowe mikroorganizmów. Zagadnienia te są dostępne w wielu doskonałych podręcznikach, zarówno polskich, jak i zagranicznych. Wprowadzono natomiast szereg ważnych i specyficznych tylko dla mikrobiologii technicznej informacji dotyczących zakłóceń w prawidłowym przebiegu procesów przemysłowych, analityki tych procesów oraz przepisów i aktów normatywnych dotyczących produkcji spożywczej i ochrony środowiska. Oddajemy Czytelnikom podręcznik, który jest adresowany do studentów studiujących na uczelniach technicznych (politechnikach, akademiach rolniczych), jak również do studentów kierunków biologicznych uniwersytetów, którzy pragną poszerzyć swoją wiedzę w tej dziedzinie mikrobiologii. Wśród Czytelników chcieliśmy również widzieć pracowników przemysłu biotechnologicznego, fermentacyjnego, pracowników przemysłu spożywczego i ochrony środowiska, pracowników, których zadaniem jest troska o prawidłowy przebieg procesu, o higienę produkcji i jakość mikrobiologiczną gotowego wyrobu oraz bezpieczeństwo człowieka i środowiska. Mamy nadzieję, że wiadomości zawarte w tym podręczniku ułatwią Czytelnikom zrozumienie zachowania się mikroorganizmów i pozwolą na świadome kierowanie i wykorzystanie ich w sposób najefektywniejszy. Autorzy pragną, aby podręcznik spełnił oczekiwania i rolę mu przeznaczoną, liczą także, że uwagi środowiska naukowego, jak również pracowników przemysłu pozwolą w przyszłości na korektę materiału. Zdajemy sobie również sprawę, że szybki postęp techniczny i technologiczny, wiele z przedstawionych tu informacji uczyni nieaktualnymi już po kilku latach. Wymagać to będzie ciągłej pracy nad tym podręcznikiem.