Wieże fabryczne - elementy krajobrazu Łodzi poprzemysłowej

Abstract

Istotą materialnego dziedzictwa kulturowego Łodzi są liczne, zachowane obiekty XIX wiecznej architektury postindustrialnej. Ważną cechą przestrzeni miasta jest duża ilość różnych w skali fabryk służących wcześniej wytwarzaniu przędzy i tkanin, głównie bawełnianych. Obecnie służą one innym celom komercyjnym. Są zamieniane na magazyny, obiekty handlowe, usługowe, służą edukacji, lub są adaptowane na lofty. Zdecydowana większość łódzkich fabryk jest własnością prywatną, a miasto nie stworzyło skutecznych warunków dla ochrony łódzkiej architektury postindustrialnej, mimo, że większość tych obiektów uznano za zabytkowe. Coraz częściej właściciele wyburzają stare fabryki, oczyszczają teren, i przygotowują go pod nowe zadania inwestycyjne. Zniknęły bezpowrotnie charakterystyczne dla krajobrazu miasta wysokie fabryczne kominy. W ilości kilkudziesięciu dominant wypełniały w końcu XIX w. przestrzeń obecnego centrum miasta. Zastąpić je mogą ciągle istniejące fabryczne wieże. Są atrakcyjnymi formami architektury przemysłowej. Zachowały się w większości w dobrym stanie. Doskonale identyfikują też przenikającą tkankę miasta rozproszoną lokalizację starego łódzkiego przemysłu. Ta właściwość przemieszania się funkcji przemysłowych, mieszkalnych i usługowych na całym obszarze śródmieścia jest charakterystyczną cechą struktury przestrzennej miasta. Dominujące w •krajobrazie miasta wieże fabryczne stanowią ważne dla poczucia lokalnej tożsamości formy i wymagają bezwzględnej ochrony.

Many preserved object representing 19-th century post-industrial architecture are the essence of the material, cultural heritage of Łódź. Important characteristic of city space is large number of different factories originally used to produce yarn and fabric, mainly cotton. City didn't create effective conditions to preserve post-industrial architecture in Łódź. Tall fabric chimneys characteristic for the city's landscape disappeared irretrievably. Still existing industrial towers can replace them. They are attractive forms of industrial architecture. They were mostly preserved in good condition. They also perfectly show how spread was the localization of industry in Łódź in 19th century. Towers, dominating in the city's landscape, are crucial for maintaining the sense of local forms identity and need absolute protection.