Transborder cooperation, euroregion and EU regional policy in the context of Lisbon Strategy : (selected examples of Polish euroregions)

Abstract

Wspólnoty Europejskie, zwane po podpisaniu Traktatu z Maastricht, Unią Europejską poszukują wciąż swego konkurencyjnego miejsca w Europie i w świecie. W tym celu przyjęły m.in. program rozwojowy w postaci Strategii Lizbońskiej, która opierając gospodarkę na wiedzy miałaby taką konkurencyjność Wspólnocie zagwarantować. Do jej realizacji zmobilizowano cale ugrupowanie integracyjne, jak też poszczególne państwa członkowskie oraz regiony w tych państwach. Bowiem od rozwoju regionów, wyrównywania tegoż rozwoju i osiągania spójności społeczno-ekonomicznej zależy sukces realizacji przyjętego programu. Dla wyrównywania różnic rozwojowych Wspólnoty Europejskie od dawna ,,wykorzystują politykę regionalną, która dziś nabrała szczególnego znaczenia. Jest ona bowiem realizowana jako polityka regionalna spójności, gdyż głównym hamulcem Strategii Lizbońskiej są regiony najuboższe, czyli spójne, w tym euroregiony. Euroregiony z definicji i peryferyjnego położenia są z jednej strony regionami najsłabiej rozwiniętymi, a więc obciążającymi realizację Strategii Lizbońskiej, ale z drugiej strony ze względu na uprzywilejowaną pozycję w polityce regionalnej mają o wiele większe możliwości rozwojowe niż inne regiony. Tym problemom i związkom między nimi poświęcono niniejsze opracowanie. Ma ono układ analizy problematyki w czterech rozdziałach. I tak rozdział I dotyczy problematyki współpracy transgranicznej, bo jej rozwiniętą formę stanowi euroregion. Współpraca transgraniczna jest znana wszędzie na świecie, tak przy integracji, jak i poza nią. Natomiast euroregion jest zjawiskiem specyficznie europejskim i towarzyszy wyłącznie procesom integracyjnym, zachodzącym w Unii Europejskiej. Rozdział II dotyczy rozważań na temat przesłanek tworzenia i istoty funkcjonowania euroregionów jako specyficznych podmiotów w polityce regionalnej, która kompatybilna ze Strategią Lizbońską ma ułatwiać jej realizację i zapewnić sukces. Stąd też rozdział III dotyczy polityki regionalnej i Strategii Lizbońskiej. Końcowy fragment pracy zawiera przykłady euroregionów z polskich pograniczy, które będąc beneficjentami środków pomocowych, przyczyniają się do ich aktywizacji i znaczącego rozwoju. Zestawione w załącznikach liczne przykłady realizowanych projektów nie doszłyby do skutku, gdyby nie euroregionalizacja. Euroregion jest więc aktywnym regionem w polityce regionalnej i aktywizuje całe pogranicze, które dzięki niemu ,,traci" swój peryferyjny wyraz na rzecz aktywnego włączenia się w procesy rozwoju regionalnego i realizacji Strategii Lizbońskiej.The European Communities, which came to be known as the European Union after the signing of the Maastricht Treaty, continue to seek their competitive position in Europe and worldwide. To this end, they have adopted a development programme in the form of the Lisbon Strategy, which strives for a knowledge-based economy that would ensure such competitiveness to the Community. The entire integration grouping as well as its particular countries and their regions have been mobilized to pursue this objective, as the success of the adopted programme largely depends on the development of the regions, on ensuring for that development to be equal, as well as on achieving social and economic cohesion. In order to eliminate development disparities, the European Communities have long been using the regional policy, which has now become particularly important, as it is being conducted as the regional cohesion policy. This is due to the fact that the main obstacles to the Lisbon Strategy are the poorest regions, or cohesive regions, including euroregions. By definition and due to their peripheral location, euroregions are some of the most poorly developed regions which hamper the pursuit of the Lisbon Strategy. However, on the other hand, owing to their privileged position in the regional policy, they have much greater opportunities for development than other regions. These problems and relationships between them are the subject matter of this work, which presents these issues in four chapters. Chapter 1 concerns cross-border cooperation, as euroregions constitute an advanced form of such cooperation. While cross-border cooperation is known all over the world both in combination with integration processes and on its own, the euroregion is particular to Europe and is part of the integration processes that are taking place in the European Union. Chapter 2 concerns the rationale for the creation of euroregions and their nature as special entities in the regional policy which are compatible with the Lisbon Strategy and are supposed to facilitate its realization and ensure its success. Hence, Chapter 3 is devoted to the regional policy and the Lisbon Strategy. The final part of the work provides some examples of euroregions in the Polish border regions, which, being beneficiaries of aid resources, contribute to their stimulation and significant development. The numerous examples of projects conducted, which are presented in annexes, would not have been possible had it not been for euroregionalization.Therefore, the euroregion is a region that is active in the regional policy and stimulates the entire border area, which thus "sheds" its peripheral character and actively joins the processes of regional development and the realization of the Lisbon Strategy.