Rozdziały
Stały URI dla kolekcji
Przeglądaj
Ostatnie zgłoszenia
Pozycja Rola światła w funkcjonowaniu miasta(Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej, 2022) Czaplicka, Zofia; Czaplicka, AnnaArchitektura definiowana jako gra brył w świetle staje się tworem transcendentalnym, podlegającym nieustannym zmianom, wykracza poza swoją z góry zdefiniowaną formę, tworząc nieskończone możliwości odczytywania jej na nowo. Światło wpływa na postrzeganie przestrzeni miejskiej, nasze samopoczucie, poczucie bezpieczeństwa, klimat oraz kontekst danego otoczenia. Najpierw zostanie przedstawiona rola światła w historii kształtowania się miast na przestrzeni wieków z perspektywy urbanistycznej. Następnie omówiona zostanie rola światła we współczesnych miastach. Ma ono znaczenie dla funkcjonowania tkanki miejskiej; rozpoczynając od rytmu życia mieszkańców po wszelkie oryginalne przejawy kreatywności i wykorzystywania zastanego środowiska do tworzenia wystąpień o charakterze performatywnym. Projektując strukturę urbanistyczną, nie możemy kierować się jedynie aspektami ważnymi dla człowieka, ponieważ czynniki naturalne w znacznym stopniu wpływają na postrzeganie przestrzeni. Względy środowiskowe, wspólne naszemu organizmowi oraz florze i faunie, skonfrontowane ze zrównoważonym projektowaniem, nie dają nam jednoznacznego rozwiązania, jak powinniśmy kształtować oświetlenie miejskie. Pod koniec zostanie podjęta refleksja, z perspektywy architektonicznej, jakie rozwiązania byłyby właściwe w kontekstach istotnych dla tematu perspektyw – środowiskowej, urbanistycznej oraz filozoficznej.Pozycja Światło i ciemność – ulotna sztuka Ziemi(Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej, 2022) Giżewska, Julia; Białas, Paweł; Wojewódka, JerzyZanieczyszczenie sztucznym światłem jest coraz bardziej zauważalnym problemem współczesnego świata. Codziennie zamieniamy noc w dzień, dzięki rozwiniętej technologii, nie zważając na drogocenny wpływ naturalnego światła, ciemności i rytmu dobowego na jakość życia niemalże wszystkich organizmów żywych. Artykuł przedstawia przykłady wpływu tego zjawiska na środowisko naturalne oraz człowieka, skalę jego oddziaływania i tempo rozwoju. Porusza także temat głównych źródeł sztucznego oświetlenia, zagłuszających nocny krajobraz oraz egzemplifikuje próby niwelowania negatywnych skutków zanieczyszczenia sztucznym światłem, podejmowane współcześnie. Przedstawiono zagraniczne formy ochrony naturalnego ciemnego nieba oraz przykłady inicjatyw podejmowane na terenie Polski. Na podstawie koncepcyjnego projektu konkursowego land artu zlokalizowanego w Izerskim Parku Ciemnego Nieba, zaprezentowano sposoby poszukiwania korelacji pomiędzy opisanymi zjawiskami a rozwiązaniami architektoniczno-przestrzennymi.Pozycja Who is who w temacie zanieczyszczenia światłem sztucznym na świecie i w Polsce(Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej, 2022) Zielińska-Dąbkowska, Karolina M.Jak dowodzą liczne badania na temat zanieczyszczenia światłem sztucznym i jego wpływem na obserwacje astronomiczne, środowisko naturalne, w tym florę i faunę oraz ludzi, ów problem stał się istotny i od pewnego czasu angażujący naukowców oraz opinię publiczną. W niniejszej pracy, na podstawie metody wywiadu, analizy i krytyki piśmiennictwa, a także doświadczeń własnych, przebadano, jakie są najbardziej aktywne stowarzyszenia, organizacje oraz ośrodki badawcze działające w zakresie zanieczyszczenia światłem sztucznym na świecie i w Polsce, które przyczyniają się do redukcji tego szkodliwego zjawiska.Pozycja Dark Sky Community Sopotnia Wielka – pierwsza społeczność czynnej ochrony ciemnego nieba w Polsce. Wnioski i waloryzacja działań 10 lat po modernizacji oświetlenia przestrzeni publicznej(Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej, 2022) Nawalkowski, Piotr; Konior, JakubW 2021 roku minęło 10 lat od przeprowadzonej inwestycji w postaci modernizacji oświetlenia ulicznego pod obszar ochrony ciemnego nieba w Sopotni Wielkiej. Mimo upływu lat jest to nadal jedyna miejscowość w Polsce, gdzie świadomie dokonano kompleksowych zmian w infrastrukturze oświetleniowej, redukując zanieczyszczenie światłem. W opracowaniu poruszono waloryzację podjętych działań na przestrzeni ww. lat z udziałem wybranych projektów dotacyjnych, realizowanych przez Stowarzyszenie POLARIS – OPP. Autorzy przedstawiają podjęte czynności w korelacji z wytycznymi, jakie musi spełnić społeczność ubiegająca się o tytuł IDSC do International Dark-Sky Association w USA. Zagadnienie wykracza jednak poza opracowaną w 2021 roku aplikację o ww. tytuł, powstałą w ramach projektu przy wsparciu programu ESC Komisji Europejskiej. Wnioski dotyczą korzyści płynących z podjętych działań, a także tego, z jakimi przeciwnościami muszą się mierzyć społeczności lokalne, zainteresowane czynną ochroną ciemnego nieba.Pozycja Planowanie oświetlenia zewnętrznego w gminie. Aspekty prawno-administracyjne(Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej, 2022) Szlachetko, KatarzynaRozdział przedstawia problematykę prawnych uwarunkowań planowania oświetlenia zewnętrznego w gminie w znaczeniu przestrzennym oraz inwestycyjnym. Rozważania uwzględniają zasady decentralizacji władzy publicznej oraz pomocniczości, które predysponują gminę jako jednostkę odpowiedzialną za planowanie oświetlenia zewnętrznego. W rozdziale przeanalizowano akty polityki przestrzennej gminy (studium, plan miejscowy, a także uchwałę krajobrazową) pod kątem możliwości regulacji norm planowania oświetlenia zewnętrznego oraz projekt założeń i plan zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe jako akty planowania inwestycyjnego.Pozycja Rozwój sieci obserwacyjnej ALPS(Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej, 2022) Mikołajczyk, Przemysław J.; Kołomański, Sylwester; Kotysz, Krzysztof; Markiewicz, Adam; Łojko, Piotr; Wiernasz, AdamPrzedstawiamy rozwój, działanie i cele projektu ALPS. Projekt skupiony jest na monitorowaniu poziomu zanieczyszczenia światłem na terenie Polski, a w szczególności w obserwatoriach astronomicznych. W tym celu gromadzone są dane numeryczne w postaci jasności powierzchniowej nieba mierzonej w okolicach zenitu oraz wykonywane są obrazy całego nieba. Dzięki tak prowadzonym pomiarom możliwa jest ilościowa ocena stopnia degradacji nocnego nieba przez światło antropogeniczne. Powoduje ono wzrost jasności nieba, a przez to spadek jakości obserwacji, czyli badań naukowych w dziedzinie astronomii. Kontrola i ograniczanie zanieczyszczenia światłem jest więc koniecznością z punktu widzenia astronomii. Sieć stacji obserwacyjnych ALPS jest elementem, który może wesprzeć te działania.Pozycja Jakość nocnego nieba w obserwatoriach astronomicznych na podstawie monitoringu prowadzonego przez sieć ALPS(Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej, 2022) Kołomański, Sylwester; Mikołajczyk, Przemysław J.; Kotysz, Krzysztof; Łojko, PiotrPolska jest krajem o dużym i narastającym zanieczyszczeniu światłem. Dla astronomii jakość nocnego nieba, na którą w istotny sposób wpływa zanieczyszczenie światłem, jest kluczowa dla możliwości prowadzenia badań naukowych. ALPS to sieć automatycznych stacji przeznaczonych do ciągłego monitoringu nieba. Stacje te rejestrują obrazy całego nieba oraz dokonują pomiaru jego jasności. Znajdują się one obecnie głównie w obserwatoriach astronomicznych. Głównym celem projektu jest badanie poziomu jasności nocnego nieba z uwzględnieniem warunków meteorologicznych oraz śledzenie zmian i źródeł zanieczyszczenia światłem. Na podstawie zebranych dotychczas danych ALPS określony został stopień degradacji nocnego nieba w obserwatorium astronomicznym w Białkowie, obserwatorium astronomicznym w Piwnicach i obserwatorium astronomicznym w Sopotni Wielkiej. Otrzymane wyniki pokazują, że konieczne jest pilne podjęcie działań mających na celu ochronę nocnego nieba nad obserwatoriami astronomicznymi w Polsce.Pozycja Wpływ pandemii COVID-19 na zanieczyszczenie świetlne nocnego nieba(Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej, 2022) Ściężor, TomaszW 2020 roku, w związku z pandemią COVID-19 i zmniejszeniem się nocnego ruchu drogowego, władze szeregu gmin w Małopolsce podjęły decyzję o wyłączaniu ulicznego oświetlenia komunalnego w godzinach nocnych. Jest to pierwszy taki przypadek, gdy przez część roku wyłączane było oświetlenie uliczne, w dodatku na dużych obszarach oraz w miastach. W ten sposób pojawiła się niezwykła sposobność wykonania analizy, jaki udział w zanieczyszczeniu światłem ma oświetlenie komunalne ulic. W tym celu wykorzystano zarówno istniejące w Krakowie i sąsiednich gminach stacje monitoringu zanieczyszczenia świetlnego, jak również dane satelitarne dotyczące wielkości radiancji pochodzącej z miejscowości, w których następowało wyłączanie oświetlenia ulicznego. Stwierdzono, że po wyłączeniu oświetlenia komunalnego jasność powierzchniowa bezchmurnego nieba zmniejszała się o około 40%. W każdej z analizowanych miejscowości stwierdzono również efekt znaczącego zmniejszenia się radiancji w efekcie wyłączenia oświetlenia ulicznego. W przypadku całkowitego wyłączania oświetlenia ulicznego w danej miejscowości wielkość ta zmniejszała się prawie o 70%.Pozycja Wertykalna zmienność jasności nocnego nieba w terenie zurbanizowanym(Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej, 2022) Karpińska, Dominika; Kunz, MieczysławNadmierna ilość sztucznego światła emitowana w nocy do dolnej warstwy atmosfery stała się już codziennością krajobrazu współczesnego miasta oraz stopniowo staje się także zjawiskiem towarzyszącym obszarom położonym poza większymi skupiskami ludzkimi. Miejskie wyspy świetlne są obiektami ukierunkowanych badań prowadzonych od kilkudziesięciu lat przez naukowców reprezentujących różne specjalności. W Toruniu od kilku lat prowadzone są systematyczne badania nad zjawiskiem smogu świetlnego. Powtarzalnemu pomiarowi poddana została jasność nocnego nieba w kilkudziesięciu punktach kontrolnych, rozmieszczonych na terenie całego miasta. Kolejnym etapem badań jest pomiar zmienności jasności nocnego nieba w gradiencie pionowym. W tym celu w dwóch punktach miasta wykonywano powtarzalne pomiary na zadanych wysokościach z wykorzystaniem bezzałogowego statku powietrznego, na pokładzie którego zamontowano automatyczny miernik światła własnej konstrukcji. Uzyskane w ten sposób wyniki jasności nocnego nieba pozwoliły na określenie jej zmienności w gradiencie pionowym do wysokości 120 metrów od powierzchni gruntu, a także na przetestowanie możliwości wykorzystania bezzałogowych statków powietrznych w ukierunkowanych badaniach zjawiska zanieczyszczenia świetlnego.Pozycja Studium przypadku wpływu oświetlenia parku na zanieczyszczenie światłem przy wykorzystaniu symulacji komputerowej(Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej, 2022) Tabaka, Przemysław; Rzezicka, KarolinaW pracy zaprezentowano wyniki obliczeń symulacyjnych ilustrujących wpływ oświetlenia parkowego na emisję strumienia świetlnego w górną półprzestrzeń. Korzystając z programu komputerowego DIALux 4.13. opracowano trójwymiarowy model parku w Białkowie. Poza rozmieszczeniem alejek parkowych wraz z latarniami dodatkowo w rozważaniach uwzględniono także scenariusze, w ramach których przeanalizowano wpływ budynków oraz roślinności na wartość strumienia świetlnego wysyłanego w kierunku nieboskłonu. Na podstawie przeprowadzonych obliczeń można zauważyć znaczące zmiany natężenia oświetlenia na siatce obliczeniowej w zależności od zamodelowania infrastruktury parku. Obliczenia przeprowadzono równolegle na dwóch komputerach o różniących się mocach obliczeniowych. Uzyskane wyniki obliczeń wskazują, że poza mocą obliczeniową komputera, na czas trwania obliczeń istotny wpływ ma również uwzględnienie w modelu parku roślinności.Pozycja Wpływ użytego luksomierza na wyniki pomiarów natężenia oświetlenia w kontekście zanieczyszczenia światłem(Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej, 2022) Tabaka, Przemysław; Wtorkiewicz, JustynaW artykule przedstawiono wyniki pomiarów natężenia oświetlenia dla siedmiu typów luksomierzy z użyciem sześciu źródeł światła o różnych wartościach temperatury barwowej najbliższej. Pomiary przeprowadzono w punktach charakterystycznych przy ocenie immisji światła: 1 lx, 2 lx, 5 lx, 10 lx oraz 25 lx. Uzyskane wyniki jednoznacznie wskazują, że w przypadku stałych warunków oświetlenia, dokładność pomiaru zależy od odpowiedniego doboru przyrządu pomiarowego, w szczególności jego rozdzielczości. Nie bez znaczenia pozostaje także charakterystyka widmowa promieniowania emitowanego przez różne źródła światła.Pozycja Rozświetlona noc, jasne zagrożenie dla przyrody – wpływ ALAN na ptaki migrujące(Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej, 2022) Pilacka, Lucyna; Schönberger, Liliana; Szurlej-Kielańska, AleksandraNegatywne oddziaływanie sztucznego oświetlenia (Artificial Light at Night – ALAN) jest jedną z głównych, antropogenicznych przyczyn odpowiedzialnych za bezpośrednią śmiertelność ptaków migrujących nocą. Do udokumentowanego, negatywnego wpływu ALAN na ptaki zaliczane są: efekt przyciągania i efekt dezorientacji. Efekt bariery z kolei jest przedmiotem badań, jednak brakuje jak dotąd jednoznacznego stwierdzenia na temat charakteru tego zjawiska. Większość badań wskazuje, że za efekt przyciągania, przyczyniający się do kolizji z różnymi konstrukcjami na lądzie i na morzu, odpowiedzialne jest oświetlenie o barwie niebieskiej i zielonej. Jednak czerwone i białe światło również wskazywane było w badaniach jako wywierające wpływ na przyciąganie ptaków. Z uwagi na te rozbieżności, konieczne są dalsze badania, w efekcie których będzie możliwe określenie, jaka barwa światła będzie najbezpieczniejsza dla ptaków. W chwili obecnej zasadne wydaje się rekomendowanie wykorzystania źródeł światła o barwach ciepłych (żółtej, bursztynowej) o temperaturze barwowej nieprzekraczającej 3000 K.Pozycja Wpływ zanieczyszczenia sztucznym światłem na ptaki – podsumowanie badań(Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej, 2022) Skorb, KarolinaSztuczne oświetlenie jest jednym z najczęściej nadużywanych dóbr cywilizacyjnych, które w znacznym stopniu oddziałuje na środowisko naturalne. Ptaki są organizmami, których funkcjonowanie zarówno w ciągu doby, jak i roku jest istotnie regulowane naturalnymi cyklami światła. Posiadają fotoreceptory zlokalizowane nie tylko w siatkówce, ale także w różnych częściach mózgu, co czyni je szczególnie wrażliwymi na światło. Z tego względu zanieczyszczenie sztucznym światłem jest czynnikiem istotnie zaburzającym prawidłowe funkcjonowanie ptaków. Badania udowadniają, że ekspozycja na światło w nocy znacząco wpływa na sen, lęgi, kondycję, metabolizm, odporność, stres, migracje oraz wiele innych aspektów życia ptaków. Światło jest także jednym z czynników znacząco zwiększających śmiertelność ptaków, a także ograniczającym zasięgi ich występowania. Wyniki te udowadniają jak istotne jest ograniczanie emisji zanieczyszczenia sztucznym światłem, które jest jednym z największych zagrożeń dla bioróżnorodności na świecie.Pozycja Wpływ zanieczyszczenia światłem na fizjologię ptaków zamieszkujących miasta(Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej, 2022) Skwarło-Sońta, KrystynaGlobalny postęp urbanizacji jest przyczyną ciągłego wzrostu skażenia światłem, które staje się coraz większą uciążliwością nie tylko dla ludzi, ale także dla pozostałych mieszkańców miasta, tj. flory i fauny. W miarę poznawania szkodliwości skażenia światłem dla zdrowia i funkcjonowania organizmu człowieka, mechanizmy uczestniczące w zakłócaniu rytmów dobowych i syntezy melatoniny przez nocne światła miejskie stają się powoli zrozumiałe. Natomiast w odniesieniu do zwierząt zamieszkujących miasta wiedza ta jest ciągle raczej skromna. Celem niniejszego opracowania jest przegląd istniejących badań dotyczących fizjologii i behawioru ptaków śpiewających zaadaptowanych do życia w skażonych światłem miastach. Aby jednak mieć wgląd w uczestniczące w tym mechanizmy molekularne, przedstawiono także wyniki badań eksperymentalnych prowadzonych w warunkach laboratoryjnych.Pozycja Modyfikacja budowy morfologicznej liści klonu jawora i dławisza okrągłolistnego na skutek zanieczyszczenia światłem nocą(Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej, 2022) Kołton, Anna; Wojciechowska, Renata; Czaja, MonikaRośliny wykorzystują światło jako źródło energii do fotosyntezy. Jest ono także sygnałem regulującym wzrost i rozwój roślin. Ciemność umożliwia regulację rytmów biologicznych roślin. Przeprowadzono doświadczenie, w trakcie którego jednoroczne siewki roślin drzewiastych (klon jawor i dławisz okrągłolistny) uprawiano w doniczkach. Rośliny były umieszczone w naturalnych warunkach dnia i nocy (kontrola) oraz oświetlane w trakcie nocy lampą LED (zanieczyszczenie światłem), ponadto, jedną część roślin ustawiono w szklarni, natomiast drugą poza szklarnią. Niezależnie od warunków termicznych światło w nocy wpływało na istotne zmniejszenie długości blaszek liściowych. Podobnie szerokość blaszek była mniejsza pod wpływem nocnego oświetlania z wyjątkiem liści klonu rosnącego w szklarni. Nocne oświetlanie stymulowało zwiększenie grubości blaszek liściowych badanych roślin. Podsumowując, liście pod wpływem zanieczyszczenia światłem były mniejsze, ale grubsze, co przełoży się na dyfuzję gazów do ich wnętrza.Pozycja „Gdzie ciemno tam przyjemno?” Skażenie światłem a sukces reprodukcyjny roślin(Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej, 2022) Zych, MarcinRośliny są uzależnione od sygnałów środowiskowych sterujących ich rozwojem. Na przykład światło warunkuje efektywną fotosyntezę oraz rejestrowanie informacji o porze dnia i roku. Sztuczne światło nocą (ALAN) wyraźnie zmienia naturalne cykle światła/ciemności, co wpływa na kondycję fizjologiczną roślin i ich relacje ekologiczne. ALAN może działać bezpośrednio, poprzez modyfikację procesów fizjologicznych, takich jak fotosynteza czy naprawa uszkodzeń powodowanych przez czynniki stresowe, oraz poprzez modyfikowanie przebiegu procesów fenologicznych, takich jak kwitnienie bądź dojrzewanie owoców. Możliwy jest także wpływ pośredni związany ze zmienną reakcją zwierząt wchodzących z roślinami w różne powiązania ekologiczne, zarówno o charakterze antagonistycznym, jak i mutualistycznym. Wszystkie te procesy wpływają na sukces reprodukcyjny roślin, co ma znaczenie biologiczne (stabilność populacji roślinnych, trwałość ekosystemów) oraz ekonomiczne (produkcja żywności).